Veštak: Hrvatska traga za 929 nestalih osoba, većinom Hrvata

Optužnica Stanišića, bivšeg šefa Službe državne bezbednosti (SDB) Srbije, i Simatovića, operativca te službe, tereti za ratne zločine nad nesrbima u Hrvatskoj.

Veštak Višnja Bilić, koja se pitanjem nestalih inače bavi u Ministarstvu hrvatskih branjenika, posvedočila je da je najviše osoba za kojima se još traga nestalo 1991. godine.

Od ukupno 929 osoba čija sudbina još nije poznata, 802 su hrvatske nacionalnosti, precizirala je ona. Većina nestalih, njih 502, bili su civili.

Podatke o nacionalnosti i statusu nestalih navele su njihove porodice u prijavama hrvatskim vlastima, objasnila je Višnja Bilić.

Tokom iskaza, ona je navela primere osoba nestalih na nekim od lokacija u Hrvatskoj koje su u optužnici protiv Stanišića i Simatovića navedene kao poprišta zločina.

Telo Ernesta Baće, stanovnika sela Dalj u Istočnoj Slavoniji, koji je nestao u leto 1991, pronađeno je 2002. u Novom Sadu, a identifikovano 2003, kazala je Višnja Bilić.

Po optužnici, snage pod kontrolom SDB Srbije napale su u i zauzele Dalj u leto 1991, progoneći, ubijajući i pljačkajući nesrpsko stanovništvo.

Za meštanina Iloka Josipa Baloga, Višnja Bilić je rekla da je, 1991. mrtav pronađen na obali Dunava kod tog mesta i da je sahranjen u masovnu grobnicu na lokalnom groblju. Njegovo telo ekshumirano je 1999.

O posledicama napada srpskih snaga na ličko selo Saborsko, u jesen 1991, Višnja Bilić je izjavila da je, posle rata, prisustvovala ekshumaciji masovne grobnice u tom selu.

Prema njenim rečima, većina žrtava bila je starija od 60 godina, a pre nego što su sahranjene bile su pronađene na zgarištima svojih kuća.

Raniji svedoci optužbe izjavili su da su zločine u Saborskom počinile srpska Teritorijalna odbrana, milicija Krajine i "crvene beretke", formacije koje je, po optužnici, kontrolisala SDB Srbije.

Višnju Bilić sutra će unakrsno ispitivati branioci Stanišića i Simatovića.

Stanišića (66), koji je od 1992. bio šef SDB Srbije, i njegovog pomoćnika Simatovića (67) optužnica tereti za progon, ubistva, deportacije i prisilno premeštanje hrvatskih i muslimanskih civila tokom ratova u Hrvatskoj i BiH, 1991-95.

U četiri tačke optuženi su za zločine protiv čovečnosti, a po petoj za kršenje zakona i običaja ratovanja.

Zločini za koje su optuženi Stanišić i Simatović počinjeni su, kako tvrde tužioci, tokom sprovođenja udruženog zločinačkog poduhvata, čiji je cilj bilo trajno i nasilno uklanjanje Hrvata i Muslimana sa velikih delova teritorija Hrvatske i BiH, radi ostvarivanja srpske dominacije.

Na čelu zločinačkog udruženja bio je, po tužiocima, tadašnji predsednik Srbije Slobodan Milošević.

Posle prvog suđenja, koje je, nakon jednog neuspelog pokušaja, počelo 2009. prvostepeno veće Haškog tribunala oslobodilo je, 29. maja 2013, Stanišića i Simatovića krivice po svih pet tačaka optužnice.

Apelaciono veće Tribunala usvojilo je, 15. decembra 2015, ključne osnove žalbe koju je na tu presudu uložilo Tužilaštvo. Poništilo je oslobađajuću presudu i naložilo da proces bude ponovljen.