Prlić deo udruženog zločinačkog poduhvata

Sudsko veće Tribunala u Hagu osudio je bivšeg lidera Hrvata u Bosni i Hercegovini Jadranka Prlića na 25 godina zatvora zbog zločina nad Muslimanima u BiH, u periodu 1993. - 1994. godine. Petorici saoptuženih Sud je izrekao kazne od 10 do 20 godina zatvora.

Presuda Prliću i saoptuženima izazvala je brojne reakcije u regionu.

Predsedavajući sudija Žan-Klod Antoneti je rekao da je utvrđeno da su ti zločini počinjeni u okviru udruženog zločinačkog poduhvata čiji je cilj bilo uspostavljanje "hrvatskog entiteta, delimično u granicama Hrvatske banovine iz 1939. godine", nasilnim i trajnim proterivanjem muslimanskog stanovništva iz osam opština u BiH.

Cilj stvaranja tog entiteta Hrvatske Republike Herceg-Bosna (HRHB), po presudi je bilo "ponovno ujedinjavanje hrvatskog naroda", budući da je zločinačkim planom bilo predviđeno da se on "ili ujedini sa Hrvatskom, u slučaju da raspada BiH" ili ostane u BiH " sa tesnim vezama sa Hrvatskom". Tužioci su to nazvali uspostavljanjem "Velike Hrvatske".

Tribunal je presudio da je u osmišljavanju tog zločinačkog poduhvata učestvovao tadašnji predsednik Hrvatske Franjo Tuđman, a da su ga u BiH ostvarivale, pored Hrvatskog vijeća odbrane, oružane formacije bosanskih Hrvata i vojska Republike Hrvatske.

Vlasti Hrvatske, po presudi, "imale su opštu kontrolu nad vlastima HRHB". Godinama pre zločina, hrvatski predsednik Tuđman i lider bosanskih Hrvata Mate Boban zaključili su da je bilo "neophodno promeniti strukturu stanovništva" na teritorijama BiH na koje je udruženi zločinački poduhvat polagao pravo.

Kao učesnike u zločinačkom poduhvatu, pored Tuđmana i optuženih, u presudi su navedeni i tadašnji ministar odbrane Hrvatske Gojko Šušak i načelnik Generalštaba HV Janko Bobetko, koji su "koordinisali delovanje" sa optuženima.

Optuženi su ostvarivanju cilja udruženog zločinačkog poduhvata, prema presudi, dali "značajan doprinos".

Prlić je u vreme zločina bio premijer samoproglašene HRHB. Ministru odbrane HRHB Brunu Stojiću i načelniku Glavnog štaba HVO Slobodanu Praljku i zameniku komandanta HVO Milivoju Petkoviću, Tribunal je izrekao zatvorsku kaznu od po 20 godina.

Valentin Ćorić, komandant vojne policije HVO, osuđen je na 16 godina zatvora, a predsednik komisije za razmenu zarobljenika HRHB Berislav Pušić na zatvorsku kaznu od 10 godina.

Oni su proglašeni krivim za kampanju progona Muslimana iz osam opština u zapadnoj Hercegovini i istočnoj Bosni od proleća 1993. do proleća 1994. koja je uključivala ubistva, silovanja, deportacije, nečovečno postupanje, protivpravno zatvaranje, nehumana dela, uništavanje i oduzimanje imovine, bezobzirno razaranje naselja i kulturnih i verskih objekata, prinudni rad i protivpravno terorisanje civila.

Ta zlodela - kvalifikovana kao zločini protiv čovečnosti, kršenje zakona i običaja rata i teške povrede ženevskih konvencija - počinjena su u opštinama Mostar, Čapljina, Ljubuški, Prozor, Stolac, Vareš, Gornji Vakuf, Jablanica.