Političko razvrstavanje pred verskim pitanjem

Ukrajinsko pitanje, ovoga puta versko, podelilo je Moskvu i Carigrad, najveću i prvu među jednakim patrijaršijama. Beograd je na strani crkvenih pravila.

"Nismo za Moskvu, nego za puno poštovanje vekovnog kanonskog poretka i nismo protiv Carigrada, nego protiv svake inicijative koja bi, čak i nezavisno od dobrih namera, sigurno izazvala još teže potrese i podele od onih koje već imamo" – to je listu Politika krajem septembra rekao episkop bački Irinej.

Međutim, istoričar Instituta za noviju istoriju Srbije Aleksandar Raković ukazuje da je, time što poštuje poredak, SPC na strani Moskovske patrijaršije.

Pod okriljem Moskovske patrijaršije je ukrajinska pravoslavna crkva, sa statusom autonomne lokalne crkve, kanonski priznate od svih drugih patrijaršija.

Otklon od Moskve, međutim, ne traži ona već ostale nepriznate, raskolničke crkve u Ukrajini. Uz protivljenje ruske, a podršku Carigradske patrijaršije, ali i Zapada.

Stejt department je u saopštenju naveo da "Sjedinjene Države poštuju sposobnost ukrajinskih pravoslavnih verskih lidera i vernika da se bore za autokefalnost u skladu sa svojim verovanjima".

"Ostajemo pri nepokolebljivoj podršci Ukrajini i njenom teritorijalnom integritetu, s obzirom na rusku agresiju u istočnoj Ukrajini i okupaciju Krima", piše u saopštenju.

Aleksandar Raković ističe da je reč o jednom "par ekselans političkom pitanju".

"Ukoliko carigradski patrijarh bude išao do kraja, biće pogođeni milioni vernika jer je Ukrajina velika država. Moskovska patrijaršija ima najveći broj vernika, ali će i oni biti pogođeni ovim postupcima jer će ta raskolnička jerarhija položiti pravo na imovinu Moskovske patrijaršije i onda može da dođe do neželjenih incidenata", upozorava Raković.

To bi, upozorava, moglo da se odrazi i na druge crkve sa sličnim pretenzijama.

"U konkretnom slučaju Srpske pravoslavne crkve imali smo primer da je makedonska crkva u raskolu zatražila od Bugarske pravoslavne crkve da joj bude majka crkva. To je potpuno protivkanonski, nema veze sa istinom, ali ako dođe do narušavanja kanonskog poretka u Ukrajini, onda bi Bugarska pravoslavna crkva mogla da se upusti u istovetno ili veoma slično narušavanje kanonskog poretka u Makedoniji", objašnjava Raković.

Otuda je pažnja pravoslavnog sveta ovih dana bila uprta u Solun, gde su se, zbog obeležavanja veka proboja Solunskog fronta, sreli srpski i vaseljenski patrijarh. Da li je poglavar SPC prvom među jednakima preneo stavove – to se još ne zna.