Sećanje na jasenovačke žrtve

Logor u Jasenovcu je jedini u Evropi koji nisu nadzirali Nemci već Nezavisna Država Hrvatska (NDH) i ustaški režim pune 4 godine.

Prema podacima Internacionalne Komisije za otkrivanje istine o Jasenovcu, u kojoj nema predstavnika ni sa hrvatske, ni sa srpske teritorije, u Jasenovačkom sistemu hrvatskih koncentracionih logora stradalo je preko 700 000 Srba, 23 000 Jevreja i 80 000 Roma, od kojih je bilo preko 110 000 dece do 14 godina starosti.

Proboj logora aprila 1945. započelo oko 1000 (neki izvori navode 970), a samo njih oko 90 je preživelo proboj.

Ovo je treći put da se organizuje program sećanja na stradanje Srba i ustaških žrtava Jasenovačkog sistema hrvatskih koncentracionih logora u Švedskoj, saznajemo od Jelene Mile, jednog od organizatora događaja.

Gosti na predhodnim obeležavanjima su bili 2013. filmski stvaralac i bivši savetnik Memorijalnog centra Jasenovac-Donja Gradina Simo Brdar, Eberhard Rondholz istoričar i publicista iz Nemačke; 2014. Miloš Ković istoričar koji je govorio o počecima Prvog svetskog rata, na otvaranju izložbe koju je organizovao Istorijski muzej Srbije i Muzej armije ‐ Stokholm, zajedno s našom ambasadom u Stokholmu.

Specijalno za ovogodišnji program Sedamdeset godina Jasenovca u Stokholmu, napravljen je intervju s živim svedokom Jasenovca (autor Jelena Mila), dr Žarkom Vidovićem koji iz zdravstvenih razloga nije mogao da doputuje u Stokholm, a u kojem nije boravio od 1947. godine.

Profesor doktor Žarko Vidović, rođen je 1921. u Trešnju, staroj Jugoslaviji ‐ Bosna i Hercegovina. Studirao je uZagrebu, zatim se prebacio u Sarajevo tačno u vreme kada su ustaše počele s agresijom i propagandom protiv Srba, Jevreja i Roma. Nekoliko puta je hvatan i osobađan u toku Drugog svetskog rata od strane nemačkih i italijanskih snaga u Sarajevu da bi na kraju bio deportovan u Jasenovac od strane NDH. U Jasenovcu biva određen, od strane Nemaca, za prinudni rad u Norveškoj, gde je preko Zemuna i Bejfjorda stigao u Narvik 1942. tačno na Nacinalni dan Norveške, 17. maja.

Gradio je put koji se i dan danas koristi u Norveškoj, a 1943. godine uz pomoć norvežana, lokalnog stanovništava, uspeva da pobegne za Švedsku. Nastavlja studije u Uppsali gde je dobio ćerku Zagu.

Kako bi sredio svoje papire odlazi u tadašnju Jugoslaviju 1947. gde biva zatvoren, i dobija potpunu zabranu napuštanja zemlje uz prekid bilo kakve komunikacije s Švedskom. Danas Žarko Vidović živi i radi u Beogradu kao penzionisani profesor Istorije civilizacije i umetnosti. Nastavlja da piše i predaje po svetu. Zaga Grip - ćerka Žarka Vidovića, živi i radi u Stokholmu.

Gost manifestacije je Dragana Mijatović Tomašević - direktor i suosnivač Jasenovac and Holocaust Memorial Foundation sa ICTJ, dobrotvorne organizacije sa sedištem u Londonu, koja ima jedan od ciljeva da i finansijski pomogne izgradnju memorijalnog centra u Donjoj Gradini.

U knjizi Ivan Hans Merc, rimokatolicka "crkva" i istinite laži, Dragana Mijatović Tomašević rasvetljuje fenomen katoličke akcije na Balkanu, poznat samo užim krugovima, a o kojoj šira čitalačka publika vrlo malo zna. Predavanje i predstvaljanje knjige će se održati na engleskom jeziku.

U toku večeri biće prikazana izložba Jasenovac - Donja Gradina autora Sime Brdara zajedno s dokumetarnim filmom istog autora.

Program su pomogli: Biro Republike Srpske u Švedkoj (ngo), Fondacija Carica Jelena, ABF Stokholm, Ambasada Republike Srbije u Kraljevini Švedskoj, kao i Srpska pravoslavna crkva, Crkvena opština Sveti Sava ‐ Stokholm.