Skrivena lepota u pećinama Srbije

Gost Jutarnjeg programa, Nemanja Milosavljević, predsednik komisije za speleologiju Planinarskog saveza Srbije, ističe da je za 14 godina obišao preko 300 speleoloških objekata, što pećina, što jama u Srbiji i inostranstvu.

Kao najatraktivnije pećine u Srbiji, Milosavljević navodi one koje nisu toliko poznate turistima. Pre svega ističe Cejransku pećinu kod Niša, zatim novootkrivene delove pećine Vladikine ploče i najdužu pećinu u Srbiji, Zlotsku pećinu, koja je duža od 15 kilometara i veoma bogata speleološkim nakitom, a koja zbog svoje strukture predstavlja veliki izazov za speleologe.

U Srbiji se baštini klasičan oblik speleoturizma, po mišljenju Milosavljevića, koji je u odnosu na druge evropske i svetske standarde na nižem nivou. Mnoge pećine u svetu se koriste u terapeutske i medicinske svrhe. Mnogi objekti, čak i u našem okruženju, u Ruminiji i Bugarskoj, koriste se za prigodne manifestacije, održavaju se koncerti, svečanosti, venčanja i tako dalje.

„Čak ni klasičan vid speleoturizma kod nas nije dovoljno razivijen. Resavska pećina je sigurno jedna od najbolje uređenih naših pećina. Bogovinska pećina kod Boljevca je tek delimično uređena za posetioce, a posetiocima su poznate još i Rajkova pećina i Zlotska pećina“, dodaje gost Jutarnjeg programa.

Pećina Vladikine ploče na Staroj planini bila je poznata već pedesetak godina. Međutim, u speleologiji se nikada ne može reći da je istraživanje sprovedeno do kraja. Želja, radoznalost i sistematičnost rada na terenu, dovela je do toga da je ekipa speleologa u kojoj je bio i gost Jutarnjeg programa, otkrila dvoranu grandioznih razmera na ovom objektu.

Otkrivena dvorana obiluje izuzetno lepim pećinskim nakitom koji se retko nalazi u Srbiji, sa stalagnitom koji je, po poslednjim informacijama, najmasivniji na našim prostorima, od 11 metara visine i devet metara u prečniku, prepun finih kristalnih struktura čisto bele boje.

Vladikine ploče nisu otvorene za posetioce, a Nemanja Milosavljević se nada da neće ni biti jer to izuzetno speleološko blago treba sačuvati za nauku i sačuvati u prirodnoj formi jer svaka eksploatacija ugrožava taj areal.

Čak će i boravak speleologa u njoj biti ograničen kako bi se zaštitila od prljanja, lomljenja nakita i ostalih negativnih uticaja. Tokom proučavanja ove novootkrivene dvorane speleolozi su skidali obuću kako ne bi oštetili i isprljali pećinski nakit.

Speleologija je nauka koja proučava fizičke i hemijske procese u podzemlju, prati podzemne vodene puteve, proučava živi svet podzemlja, mikroklimatske odnose, ali većini naših istraživača ona je hobi i strast, kaže gost Jutarnjeg programa.

Bavljenje speleologijom jeste rizično, ali najveći rizik je upravo ljudski faktor, naglašava speleolog. Najrizičniji su jamski objekati koji imaju vertikalne deonice koje se tehnički savladavaju. Takođe, objekti koji su ponorskog tipa, koji su kolektori velikog područja i sakupljaju veću količinu vode, mogu biti opasni u smislu potapanja, odnosno zatvaranja speleologa u nekim delovima pećine.

Nešto što je najčešći objektivni faktor rizika u pećinama je i pad kamena, ali i on je uglavnom izazvan greškom čoveka. Osim toga, dešava se da u uskim kanalima i prolazima dolazi do zaglavljivanja i napada panike.

„Vladikine ploče su upravo jedna od pećina koja nosi više tih rizika jer je novootkrivena dvorana odvojena od ostalih delova pećine jednim sifonskim jezerom za koje se još uvek ne zna iz kojih izvora se puni“, ističe speleolog, na kraju gostovanja u Jutarnjem programu.