Kako je pesak srušio moćno carstvo

Cvetajući tokom bronzanog doba , između 24. i 22. veka pre nove ere, Akadsko carstvo zasnivalo je snagu na moćnom gradu Akadu, koji je proširio svoju vlast na obližnja područja u drevnoj Mesopotamiji, dovodeći nekoliko gradova pod vlast jednog vladara.

Akadsko carstvo bilo je preovlađujuća sila u regionu puna dva veka, a novo istraživanje i sprovedene geohemijske analize šest 4.100 godina starih koralnih fosila otkrivaju nove detalje o iznenadnoj propasti moćne civilizacije.

„Uprkos tome što je kraj Akadskog carstva zvanično došao zbog spoljnih invazija, naši fosili su prozori u vreme i pokazuju koliko su velike klimatske promene doprinele propasti“, kaže Tsujoši Vatanabe sa Univerziteta na Hokaidu.

Naredna interdisciplinarna ispitivanja pomoći će, kako kaže, boljem sagledavanju veza između klimatskih promena i ljudskih društava kroz istoriju.

Proučavanje koralnih fosila na lokalitetu Tel Leilan u severoistočnoj Siriji (nekadašnjem centru Akadskog carstva) pokazalo je iznenadne i intenzivne sušne periode u vreme propasti carstva, kao i brojne dokaze o čestim naletima „šamala“ – snažnih vetrova koji podižu velike peščane oluje u području oko Persijskog zaliva.

Fosili su takođe otkrili i produženu zimski sezonu „šamala“ u periodu propasti Akadske dinastije pre oko 4.200 godina. Takvi novonastali meteorološki uslovi sasvim sigurno su doprineli težim uslovima za uzgajanje useva, što je zauzvrat najverovatniej dovelo do pobuna.

Suša i urušavanje društvenog sistema već su, kao i spoljne invazije, identifikovani kao potencijalni razlozi propasti Akadskog carstva, ali nova studija, objavljena u časopisu Džiolodži (Geology), pruža dodatne korisne informacije o tom istorijskom periodu.

Iako možda nikada nećemo saznati šta se tačno desilo na kraju Akadskog carstva, ovakvi fosili pružaju fascinantan uvid – služeći kao neka vrsta arhiva o klimatskim uslovima hiljadama godina unazad.