Lepota kamena

Lepota kamena proizilazi iz njegovog prirodnog izgleda i boje, kao i činjenice da je svaki komad potpuno jedinstven. On predstavlja otpornost, oslonac, temelj, pouzdanost, večnost, suštinu... Simbol je postojanosti i snage, lepote koja prevazilazi vekove.

Mozaik predstavlja jednu od najstarijih tehnika umetničkog izražavanja. Tajne ove tehnike poznavali su još stari Vavilonci, zatim su je razvijali Grci a unapređivali Rimljani. Kroz sve vekove svog postojanja, mozaik je predstavljao jednu od najprestižnijih umetničkih rukotvorina. U prošlosti se mogao videti samo na javnim građevinama kakvi su bili dvorovi i katedrale, na površinama kao što su pločnici ispred važnih institucija i ponekad u zamkovima, tačnije domovima najmoćnijih i najbogatijih.

Puni procvat mozaik je doživeo u ranohrišćanskoj i vizantijskoj umetnosti, o čemu svedoče monumentalni mozaici u Rimu, Raveni, Aja Sofiji, crkvama u Solunu, na Siciliji, u Veneciji.

U jednom komadu kamena data je sva njegova lepota, kako samog oblika tako i boje. Ali i staklo u izradi mozaika zauzima veoma značajno mesto a reprezentativan primer za to je i Hram Svetog Đorđa na Oplencu, čija je unutrašnjost prekrivena mozaicima izrađenim od murano stakla. Na Istoku se mozaik održao duže zato što je islamska umetnost imala bogatu tradiciju izrade mozaika. Na Zapadu ga je u srednjem veku zamenilo zidno slikarstvo.

U Knososu na Kritu nalaze se najstariji primeri slikanja na malteru  

Zidno slikarstvo ili mural potiče od španske reči muro, što znači „zid" i predstavlja svaku vrstu slikanja na zidu. To je najstariji oblik slikarstva koji se javio na zidovima pećina u kojima su živeli prvi ljudi.

U zidnom slikarstvu najčešće se izvodi freska, postupak slikanja kojim se boje nanose direktno na svež krečni malter. U Knososu na Kritu nalaze se najstariji primeri slikanja na malteru, iz perioda oko 1500 godina p. n. e. U helenističkom periodu rimske umetnosti zidno slikarstvo doživljava procvat, naročito na prelazu iz stare u novu eru. Tipičan primer ovog fresko-slikarstva je slikarstvo u Pompeji. Slikalo se pigmentima mešanim s krečnom vodom ili krečnim mlekom.

S obzirom na to da nisu baš svi pigmenti bili dovoljno otporni na krečno okruženje, stari majstori su koristili samo one koji bi ostajali neoštećeni. Od monumentalnih fresaka iz Vatikana, Firence do pravoslavnih fresaka Grčke, Rusije, Srbije, crkva je freskama oslikavala hramove da na taj način nepismenom puku približi Stari i Novi zavet, žitija svetih. Tako zlatno doba srpskog fresko-slikarstva obuhvata slikarstvo srpskih manastira građenih u raškom stilu tokom 13. veka. Kao početak smatra se živopis manastira Studenica, dok njegov kraj, a ujedno i vrhunac, čini slikarstvo Sopoćana. Slikanje fresko (al fresco), tačnije „sveže" ili „vlažno" i danas je aktuelno, ali nasuprot njemu postoji i slikanje al seko (al secco), što u prevodu znači „na suvo".

Kako su i gradnja hramova i njihovo ukrašavanje bili izuzetno skupi, iza svega je stajao mecena, svetovni ili verski poglavar ili čak država, a bogatstvo i lepota fresaka su svedočili, osim o veri, i o moći i bogatstvu.

Od praistorije, preko Grčke, Rima, renesanse i baroka, zidno slikarstvo se obnavlja i u modernoj umetnosti 20. veka. Preko murala, u drugoj polovini 20. veka na zidovima javnih prostora javljaju se dela anonimnih autora, grafiti, od kojih su neka umetnički oblik savremene urbane kulture, a neka ružni vandalizam.