Obeležavanje 175 godina od rođenja Stojana Novakovića

Stojan Novaković je bio jedan od najznačajnijih srpskih državnika, političara, diplomata i naučnika krajem 19. i na početku 20. veka.

Rođen je 1. novembra 1842. u Šapcu kao Kosta, ali je kasnije svoje ime posrbio u Stojan. Nižu gimnaziju završio je u rodnom gradu kao najbolji učenik a višu gimnaziju, kao i Licej, u Beogradu.

U dva navrata je bio predsednik srpske vlade, tri puta ministar prosvete i crkvenih dela a obavljao je i dužnost ministra unutrašnjih i inostranih dela. Više puta bio je narodni poslanik, član i predsednik Državnog saveta. Bio je poslanik Srbije u Carigradu u dva mandata, te poslanik u Parizu i Petrogradu.

Prilikom osnivanja Srpske kraljevske akademije 1886. godine, izabran je za jednog od prvih 16 redovnih članova-akademika, u odeljenju filozofskih nauka. Ukazom je postavljen 1. februara 1906. za predsednika Akademije i na tom položaju je ostao sve do smrti, 1915. godine. Bio je i član Ruske akademije nauka i Jugoslavenske akademije znanosti i umjetnosti u Zagrebu.

Osnovao je časopis „Vila" i uređivao ga sve vreme njegovog izlaženja, tj. do 1868. godine. Od samog početka izlaženja on je prikupljao i objavljivao informacije o knjigama objavljenim na srpskom i hrvatskom jeziku, ili na drugim jezicima o srpskom narodu ili uopšte o Slovenima. Svu sakupljenu građu o tome objavio je u knjizi „Srpska bibliografija za novu književnost 1741‒1867".

Prilikom osnivanja Srpske književne zadruge 1892. godine, izabran je za njenog prvog predsednika. Priredio je Dušanov zakonik na osnovu prizrenskog prepisa i štampao ga 1870. i 1898. godine u Beogradu.

Bibliotekarsko društvo Srbije ustanovilo je 1997. godine godišnju nagradu „Stojan Novaković". Nagrada se dodeljuje pojedincu ili grupi autora za objavljeno delo iz oblasti bibliotečko-informacione delatnosti koje predstavlja značajan doprinos bibliotekarstvu. Godine 2004. pod istim imenom ustanovljena je nagrada za najbolje osnovnoškolske i srednjoškolske udžbenike u Srbiji, koja se dodeljuje svake godine. Novakoviću u čast Društvo istoričara Srbije nosi naziv „Stojan Novaković".

U radu naučnog skupa učestvovaće 34 ugledna naučnika (istoričari, filolozi, politikolozi) iz Srbije, Rusije i Grčke. Između ostalih, o Stojanu Novakoviću govoriće: Slavko Terzić, Andrej Šemjakin, Miloš Ković, Atanasios Lupas, Petar V. Krestić, Milo Lompar, Đorđe Bubalo i drugi.

Priredila: Vladana Rašić Dragojević