Bogato kulturno-istorijsko nasleđe Srba u Trstu

O bogatom kulturno-istorijskom nasleđu Srba u Trstu svedoče brojni istoriografski radovi, dokumenta koja se čuvaju u Arhivu kao i opsežna studija. Ali, i izložba pod nazivom Kultura Srba u Trstu 1751-1914. godine koja je otvorena za širu javnost 14. decembra u Arhivu Srbije.

Arhiv Srbije započeo je sređivanje arhivske građe u Arhivu Srpske pravoslavne crkvene opštine u Trstu osamdesetih godina dvadesetog veka. Nakon duže pauze rad na sređivanju i obradi građe nastavljen je 2007.

U poslednje četiri godine stručnjaci Arhiva Srbije, predvođeni rukovodiocem projekta Jelicom Reljić, arhivskim savetnikom u Arhivu Srbije, svake godine rade po nekoliko nedelja u Arhivu Srpske pravoslavne opštine u Trstu.

Od 2008. do 2011. godine klasifikovano je i sređeno ukupno 277 kutija i 148 registratora arhivske građe i urađen sumarni opis arhivskog materijala. Obrađeno je 300 knjiga, registara, delovodnih protokola, zapisnika sa sednica Uprave i Odbora, protokola rođenih, venčanih i umrlih, knjiga bratstvenika, knjiga inventara, raznih finansijskih akata.

Počela je i obrada tehničke dokumentacije - planova i skica Hrama Svetog Spiridona, škole i srpskih palata u Trstu. U toku je i rad na digitalizaciji arhivske građe i mikrofilmovanju materijala, čime će biti obezbeđena trajna zaštita dokumenata, a arhivska građa biće lakše dostupna istraživačima..

Ovaj projekat Arhiva Srbije jedan je od prioritetnih u delatnosti te ustanove. Godine 2009. Arhiv Srbije, Srpska pravoslavna crkvena opština u Trstu, Generalni konzulat Republike Srbije i Muzej grada Trsta priredili su izložbu Narod Sv.Spiridona- Srbi u Trstu 1751-1914.

Portreti važnih ličnosti, tršćanskih Srba, fotografije, arhivski dokumenti, crkvene relikvije i lični predmeti omogućili su široj javnosti nov i drugačiji pogle na život tadašnjih Srba u Trstu kao što će šira javnost imati priliku da se upozna detaljnije sa ovom temom u okviru izložbe koja je u Arhivu Srbije otvorena do sredine marta 2017.godine.