Vizantija u Beogradu

28326867 23. Međunarodni kongres Vizantologa

Rehabilitacija vizantijskog nasleđa čini zanimljivo poglavlje u razvoju evrpske misli i estetskih stremljenja što pokazuje i uspešno zavšen 23. Međunarodni kongres Vizantologa koji se u Beogradu održao krajem avgusta 2016.godine.

Ovaj najveći do sada kongres vizantoloških studija pod nazivom Vizantija svet - u promenama okupio je više od 1300 naučnika iz 40 zemalja.

"Suština Vizantije je u tome da je to multikulturalni društveni sistem koji je uticao na ceo svet, ne samo u periodu svog postojanja već i kasnije. Vizantinci sebe nisu nazivali tim imenom, već su bili Romeji, Rimljani. Mi smo ih nazvali tako, sledeći jednog francuskog naučnika iz 16.veka koji je ovaj termin osmislio kako bi istočnorimski svet mogao da razlikuje od onog iz ranijeg rimskog perioda. Priča o Vizantiji je višeslojna, ima mnogo nivoa o kojima možemo razgovarati" - objasnio je profesor Džon F.Haldon sa Prinston univerziteta u SAD.

"Vizantijski svet je iznedrio mnoge duhovne vrednosti, intelektualne i kulturne u najširem smislu reči koje su izvorište velikog dela evropske civilizacije" naglasio je akademik Ljubomir Maksimović.

"Danas Vizantija za nas predstavlja temu koja povlači pitanje identiteta Vizantinaca iako je većina govorila grčkim jezikom, sebe su nazivali Romejima. S druge strane moramo postaviti pitanje sopstvenog identiteta u odnosu na dati rimski. Pod tim prvenstveno mislim na države južne i jugositočne Evrope, osnovane ili obnovljene tokom 19.veka i koje imaju snažno nacionalno osećanje. Posebno poglavlje predstavlja očuvanje kulturne baštine pogotovo u vremenu kada je ona prepuštena razaranjima usled različitih okolnosti. Isto tako, važno je i pitanje konzervacije i restauracije postojećih spomenika", istakao je Johanes Koder predsednik Međunarodne Asocijacije Vizantologa.

28327261 Hristos Pantokrator, mozaik u Aja Sofiji

Za istoriju civilizacije nasleđe Vizantije je dalo pre svega dve velike zaostvaštine. Zapadu je prenela antički helenizam i tako doprinela rađanju renesanse u Evropi, a Istoku pravoslavlje i neprocenjivo umetničko nasleđe.Teme o kojima se govorilo na kongresu predstavljaju sintezu svih istraživanja iz ove oblasti. Osim toga, kao deo pratećeg programa organizovane su izložbe u Galeriji SANU, Galeriji Nauke i Tehnike i Muzeju Srpske Patrijaršije.

Objavljena trotomna monografija Vizantijsko nasleđe i srpska umentnost koje okupila je oko 60 autora iz oblasti vizantologije i istorije umetnosti. Posebno odabrani tekstovi objedinjeni su u sledećim celinama: arheološki kontekst, vizantinizacija srpske kulture ,sakralna umetnost i recepcija vizantijskog modela u srpskoj umetnosti od 18-21.veka.

”Cilj je bio da se međunarodnoj javnosti predstavi naše kulturno blago i dostignuća, a sa druge strane da se prouči konstanto prisustvo vizantijskog modela u srpskoj umetnosti tokom vekova i da se pokaže njen život sve do danas”, objasnio je prof. dr Dragan Vojvodić istoričar umetnosti, koji je sa prof. dr Danicom Popović uredio monografiju.

"Jedna od oblasti koja je istoričarima veoma važna u istraživanju jesu dokumenti i na tom polju možemo da saznamo skrivene veze između Vizantije i Srbije," objašnjava prof. dr Nebojša Porčić, istoričar.

O odnosu Vizantije i srpskih zemalja, o uticaju vizantijske retorike na našu srednjovkovnu književnost, umetničkim refleksijama, o Beogradskoj vizantijskoj školi i radu Seminara za vizantijske studije i aktivnostima Vizantološkog instituta SANU trebalo bi odvojiti posebna poglavlja. Ali, podsetimo da se Međunarodni kongres vizatijskih studija održava svake pete godine širom sveta. Prvi put u Beogradu je organizovan pre 90 godina, tačnije 1927. godine.

Kao i druge humanističke discipline i društvene nauke, vizantijske studije su pogođene novim dostignućima i trendovima u savremenoj kulturnoj politici. Pre svega, političkoj globalizaciji i eksploziji znanja koji su povezani sa korišćenjem društvenih mreža.

Sada, više nego ranije vizantijske studije nemaju element eksluziviteta koji uključuje samo zemlje kod kojih je vizantsjki kod duboko ukorenjen u nacionalno nasleđe već je Vizantija postala deo globalnog nasleđa u svetskoj kulturi. Samim tim je sada jača interdisciplinarnost u istraživanju koje podstiče razvoj i širenje vizantijskih studija.

"Vizantija kao fenomen koji u suštini ne podleže nikakvim nacionalnim predznacima, tako da možemo da nađemo sjajne vizantologe na raznim kontinetima i to može biti velika transfuzija za nauku. S druge strane živimo u doba dezinformacija koje se otelo kontroli, kao i u doba istorijskih falsifikata koji idu nekada i do parodije.Tako da je potrebno da postoji jedno telo koje će moći da kontroliše situaciju. Zbog toga su važni susreti naučnika kao što je to bilo na ovogodišnjem Međunarodnom kongresu vizantologa u Beogradu. Tu se stalno živi kontakti održavaju, a nova tehnologija donosi i predstavlja pozitivnu stranu duha vremena u kojem živimo. Tek nakon ovakvih susreta nastaju pravi plodovi nauke",objašnjava prof. dr Oliver Tomić istoričar umetnosti.